Bułgaria

Nazwa: ?

Rok produkcji: 1941

Producent: държавна военна фабрика

Rozmiar: ?

Przeznaczenie: Wojsko

Już w okresie I Wojny Światowej Bułgaria była wiernym sojusznikiem Niemiec od których otrzymywała na różne sposoby sprzęt dla swoich żołnierzy. W tym czasie bułgarscy żołnierze używali głównie niemieckich masek typu Gummimaske GM-15, które na wyposażeniu ich armii przetrwały nawet do początku lat 30, kiedy to rozpoczęto działania mające na celu wprowadzenie nowego typu maski przeciwgazowej. Starano się przygotować bułgarską armię na udział w wojnie w której ewentualnie mogło by dojść do użycia broni chemicznej. W połowie lat 30, gdy właściwie większość żołnierzy nie posiadała środków ochrony przed bronią chemiczną a ci którzy posiadali takowe, mieli wątpliwej sprawności maski pamiętające czasy I Wojny Światowej, zacieśniona współpraca z III Rzeszą doprowadziła do importowania z Niemiec przez Bułgarię masek firmy Dräger, Modell 109.

Maski Modell 109 były zmodernizowaną wersją cywilnej maski VM33 produkowanej od 1933 roku a występującej także pod oznaczeniem Gasmaske 200. Modell 109 były wykonane z gumy pokrytej tkaniną trykotową z centralnie umieszczoną bakelitową oprawą złącza gwintowego pochłaniacza 40mm oraz metalową obudową zaworu wydechowego umieszczonego po lewej stronie. Maski te posiadały typowe niemieckie ogłowie w postaci metalowych sprężynek w materiałowej osłonie. Okulary posiadały metalowe oprawy które dało się rozkręcić w celach serwisowych i to właśnie je odróżniało od masek Gasmaske 200 które posiadały okulary w nierozbieralnych oprawach. Bułgaria otrzymywała te maski w zmodyfikowanych torbach podobnych do ich cywilnego pierwowzoru ale doposażone w zewnętrzną kieszonkę na metalowy pojemniczek ze środkiem odkażającym oraz od strony ciała szlufkę umożliwiającą zamocowanie torby na pasie. Pochłaniacze produkcji niemieckiej doposażono w naklejane papierowe etykiety z opisem w języku bułgarskim. Wg. niektórych źródeł maski Modell 109 eksportowane do Bułgarii nosiły oznaczenie Typ 1. Pierwsze dostawy masek tego typu zrealizowano w 1936 roku, możliwe jednak że zaczęto je produkować już w 1935.

W niedługim czasie po pierwszych dostawach masek importowanych z Niemiec zdecydowano o rozpoczęciu produkcji masek wraz z torbami i pochłaniaczami na licencji w Bułgarii. Dokonano modernizacji oprawy gwintowej pochłaniacza zamieniając ją na trwalszą, wykonaną z metalu oraz dodając zawór wdechowy którego Modell 109 nie posiadał. Niektóre źródła podają nazwę tej wersji jako Typ 2. Ich produkcją zajęła się założona w 1924 roku държавна военна фабрика(Durjavna Voenna Fabrika), zlokalizowana w miejscowości Kazanłyk i zajmująca się produkcją, naprawą i projektowaniem broni oraz wyposażenia dla wojska i innych służb mundurowych w państwie która z resztą przetrwała do czasów obecnych pod nazwą "Arsenal".

W 1939 roku zamieniono osobno rozlokowane zawory na jedną komorę zaworową która była kopią komory zaworowej stosowanej w czechosłowackich maskach serii FM-3 ze zmienioną średnicą złącza gwintowego z 42mm na 40mm. Oprawki okularów także zostały zmodyfikowane i wykonane z tworzywa sztucznego. Maski te są określane jako Typ 4 i jedną z nich która jest w mojej kolekcji można zobaczyć na zdjęciach. Produkcję zakończono w 1942 roku. Można także spotkać wersję określaną mianem Typ 3 która różniła się oprawkami okularów wykonanymi z metalu tak jak we wcześniejszych wersjach.

Koniec 1944 roku przyniósł zmiany dla Bułgarii które doprowadziły do tego że znalazła się ona w strefie wpływów radzieckich. Znalazło to także odzwierciedlenie w sprzęcie wojsk chemicznych w latach 50 i 60 kiedy to produkowano mniej lub bardziej udane kopie i wersje licencyjne sprzętu armii radzieckiej.